Humelgem

De Sint-Catharinakerk met het omringende kerkhof is een blikvanger in de dorpskom van Humelgem. Het gebouw herinnert aan meer dan tien eeuwen geschiedenis en evolutie in de religieuze beleving van de regio.

Foto: ©Vlaamse gemeenschap 1978

De eerste bidplaats, destijds nog met Onze-Lieve-Vrouw als patroonheilige, werd in de 10de eeuw opgetrokken in opdracht van de bisschoppen van Kamerijk (Cambrai), en deed ook dienst als schuilplaats voor de bevolking. Overblijfselen van dit versterkte gebouw rusten 80 cm onder de huidige vloer van het koor.

In de loop van de 11de en 12de eeuw werd de vloer van de vroeg-romaanse kerk opgehoogd, er werd een schip tegenaan gebouwd en het koor werd vergroot.

Foto: ©Kerkenbeleidsplan

In de 13de eeuw kwam er een aanbouw aan de westelijke zijde van het schip. Het gotische hoogkoor kwam er in de 14de eeuw. Het betrof een vijfzijdige structuur met spitsbogengewelf. Een fijn detail is het doorkijkgaatje links vast het altaar. Via een nis in de koormuur konden gelovigen van buitenaf het Heilige Sacrament aanschouwen.

Foto: ©Ellen Descamps

Omstreeks 1550 werd Onze-Lieve-Vrouw als patrones vervangen door de heilige Katharina, waarvan een sculptuur te zien is boven het portaal van de kerk. In 1578 woedde er een brand, waarbij de zuidelijke zijde het sterkst beschadigd werd, en in 1606 hadden kerk en omgeving opnieuw te lijden onder een hevige storm. Eind 16de of begin 17de eeuw volgden er opnieuw uitbreidingen. Het barokke portaal, zoals vandaag nog steeds te zien, verving de romaanse voorganger in het derde kwart van de 17de eeuw. Om ook aan de zuidelijke zijde meer lichtinval toe te laten, werden in 1739 twee grote ramen ingemetseld.

Foto: ©Parcum

Niet lang na WOI werd een restauratiecampagne opgestart (1922-1923). De kerk kreeg er een nieuwe sacristie en een doopkapel bij en de bepleistering van het interieur werd verwijderd.

Foto: ©Parcum

Grafstenen die oorspronkelijk de graven in de vloer van het kerkgebouw bedekten, zijn nu opgesteld tegen zowel binnen- als buitenzijde van de kerkmuren. Ze verwijzen naar families en pastoors uit de 17de en 18de eeuw. Er is ook nog een grafzerk te vinden van Roelant Martyn, Heer van het feodaal hof van Wyckhuysen; de steen dateert van 1554.

Foto: ©Jos Lismont

Reeds in 1631 was het omringende kerkhof omsloten door een muur in witte zandsteen. Deze werd in 1899 vervangen door een exemplaar in baksteen.

Foto: ©Joeri Mertens

De parochiekerk is beschermd als monument sinds 1937 en maakt deel uit van het beschermd stads- of dorpsgezicht ‘Dorpskom Humelgem’ sinds 1982. Meer info is terug te vinden via de Inventaris Onroerend Erfgoed.